Црковен термин - категорија

Павловден повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Христијански празник на 13 јули, што следи веднаш по Петровден.
Примери:
Според народните обичаи на Петровден и на Павловден не смее да се вршат важни земјоделски работи.

памјат повеќе

Вид збор: Именка, женски род
сеќавање
Англиски: remembrance
Примери:
Вечна му памјат!

панагија повеќе

мн. панагии
Вид збор: Именка, женски род
Мало украсено иконче што го носат православните епископи на градите обесено на лента.
поскура
Англиски: altar bread

панихида повеќе

мн. панихиди
Вид збор: Именка, женски род
Богослужба за помен на починат.
Англиски: memorial service

папа повеќе

мн. папи
Вид збор: Именка, машки род
(обично пред името) поп
Англиски: priest Албански: papa
Примери:
папа Никола
Слично со: поп (м.)

параклис повеќе

мн. параклиси
Вид збор: Именка, машки род
Црквиче во кое не се служи литургија.
Англиски: chapel
Слично со: капела (ж.)

парастос повеќе

мн. парастоси
Вид збор: Именка, машки род
Во православната црква - богослужба за помен на мртвите.
Англиски: memorial service
Примери:
Парастос на гроб.
Слично со: панихида (ж.)

паримејник повеќе

мн. паримејници
Вид збор: Именка, машки род
Книга која содржи паримии.
Грчки: παροιμίες
Примери:
Григоровичев паримејник.

паримија повеќе

мн. паримии
Вид збор: Именка, женски род
Текст, четиво од Стариот завет кое се чита за време на вечерната служба спроти поголеми празници.
Грчки: παροιμίες

парох повеќе

мн. пароси
Вид збор: Именка, машки род
Свештено лице од православната црква што управува со парохија.
Англиски: parish priest

парохија повеќе

мн. парохии
Вид збор: Именка, женски род
Најмала управна област на православната црква со која управува парох.
Англиски: parish

паства повеќе

(едн.) паствата
Вид збор: Именка, женски род
Верниците, христијаните наспрема својот духовен пастир.
Англиски: congregation

пастир повеќе

мн. пастири
Вид збор: Именка, машки род
Раководител на паствата.
Англиски: pastor Албански: pastor
Примери:
духовен пастир

патријарх повеќе

мн. патријарси
Вид збор: Именка, машки род
Титула и духовно лице со таква титула - коешто е на чело на самостојна православна црква.
Англиски: patriarch Албански: patriark
Примери:
Патријарх на Македонската православна црква.

патријаршија повеќе

мн. патријаршии
Вид збор: Именка, женски род
Самостојна црковна област управувана од патријарх.
Албански: patrikanë
Примери:
Охридска патријаршија.
Седиштето, зградата, на патријархот.
Албански: patrikanë
Примери:
Македонска патријаршија.

патрик повеќе

Види и: патријарх (м.)
мн. патрици
Вид збор: Именка, машки род
Така народот ги нарекувал Охридските архиепископи.

патрикана повеќе

Вид збор: Именка, женски род
патријаршија
Албански: patrikanë
Охридска архиепископија.
Албански: patrikana e Ohrit

патрон повеќе

мн. патрони
Вид збор: Именка, машки род
Светител кој се слави и се чествува како заштитник на храм, лице, семејство, дом, населено место.
Англиски: patron
Примери:
Црковен патрон е Свети Димитрија.
Слично со: светител (м.)

пеанија повеќе

мн. пеании
Вид збор: Именка, женски род
Црквено пеење.
Англиски: singing Албански: këndime kishtare
Примери:
Се кажаа пеаниите и се пушти црквата.

певец повеќе

мн. певци
Вид збор: Именка, машки род
црковен пејач
Англиски: church singer Албански: psaltës
Слично со: пцалт (м.)

певница повеќе

Вид збор: Именка, женски род
Место в црква определено за пцалтите.

Педесетница повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
Празник на педесеттиот ден од Велигден; Ду(х)овден.
Англиски: Pentecost
Слично со: Дуовден (име.)

пее повеќе

пеат
Вид збор: Глагол, несвршен
Во црква држи литургија.
Албански: këndoj, mbaj liturgji
Примери:
На Велигден и владиката пееше во нашата црква.
Дава помен на умрениот.
Албански: këndim memorial
Примери:
Да одиме на гробот од мајка ти, да ѝ пееме девет години.

пеење повеќе

Види и: пее (несв.)
мн. пеења
Вид збор: Именка, среден род
молитва
Англиски: prayer Албански: lutje
Примери:
Сака пеење гробот од деда ти.
Слично со: молитва (ж.)
Читање молитва за здравје и сл.
Англиски: praying Албански: lexim
Примери:
Ѝ заповедила на мајката од детето да го носи по баење, по пеење.
Слично со: баење (ср.)

Петковден повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Христијански празник посветен на преподобна Параскева што се празнува на 27 октомври.

петокнижје повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Првите пет книги од Стариот завет.
Англиски: Pentateuch

петолебие повеќе

мн. петолебија
Вид збор: Именка, среден род
Пет мали лепчиња што ги подготвуваат православните верници за в црква, особено за богослужбата во петоците на велигденските пости.

петра повеќе

Вид збор: Именка, машки род
епитрафил

Петровден повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Христијански празник посветен на светиот апостол Петар што се празнува на 12 јули.
Примери:
На Петровден во црквата се носат петровски лебови и јаболка-петровки, се осветуваат и се раздаваат на роднини и соседи.

петровденски повеќе

Види и: Петровден (м.)
петровденска
Вид збор: Придавка
Што е поврзано со Петровден.

писание повеќе

мн. писанија
Вид збор: Именка, среден род
Свештеното писание, Свето писмо, Библија.
Англиски: Bibel Албански: Bibla, shkrim i shejtë

питроп повеќе

Види и: епитроп (м.)
мн. питропи
Вид збор: Именка, машки род
епитроп
Примери:
Жена му од питропот шеташе низ куќата.

плаштаница повеќе

мн. плаштаници
Вид збор: Именка, женски род
Ленено платно, крпа, погребна облека од тенко платно.
Англиски: shroud Албански: pëlhurë liri, qefin
Платно со сликата на Христовото тело во гробот.
Англиски: shroud Албански: pëlhurë me pikturën e Krishtit në varr
Маса покриена со платно што го симболизира Христовиот гроб и се поставува во црквата на Велипеток.
Англиски: shroud Албански: tavolinë e mbuluar me pëlhurë, simbol i varrit të Krishtit
Примери:
Верниците се провираа под распосланата плаштаница.

повечерие повеќе

мн. повечерија
Вид збор: Именка, среден род
Една од одделните црковни служби; вечерна, повечерје, полноќница.
Англиски: evening prayer Албански: një nga shërbimet kishtare, parambrëmje

покади повеќе

Види и: кади (несв.)
покадат
Вид збор: Глагол, свршен
Кади со темјан малку или кратко време.
Примери:
Попот покади низ куќата, прочита една молитва и си отиде.
Слично со: закади (св.)

покалуѓери повеќе

покалуѓерат
Вид збор: Глагол, свршен
Направи да стане калуѓер, калуѓерка.
Албански: bëj murg
Примери:
Момчето уште младо го покалуѓерија.
Слично со: калуѓери (несв.) , замонаши (св.)
(се покалуѓери) Стане калуѓер, калуѓерка.
Албански: bëhem murg, murgesh
Примери:
Таа ги издржа сите притисоци и не се покалуѓери.
Слично со: замонаши (св.)

покладен повеќе

Види и: поклади (само мн.)
покладниот
Вид збор: Придавка
Што се однесува на поклади.
Примери:
Покладна ноќ.

поклади повеќе

Вид збор: Именка, множина
Во христијанската религија денот спроти пости кога последен ден се јаде мрсно.
Англиски: Mardi gras
Примери:
Свадбите се прават пред поклади.

покладува повеќе

Види и: поклади (само мн.)
покладуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Држи поклади.
Примери:
Вечерта, спроти пости тие покладуваа.

покрстен повеќе

Види и: покрсти (св.)
покрстениот
Вид збор: Придавка
(глаг. прид.) покрсти
Англиски: baptized

покрстеник повеќе

мн. покрстеници
Вид збор: Именка, машки род
Тој што е покрстен, што од друга вера преминал во христијанската
Албански: i kryqëzuar

полиелеј повеќе

Види и: полилеј (м.)
мн. полиелеи
Вид збор: Именка, машки род
полилеј
Англиски: candelabra

полилеј повеќе

мн. полилеи
Вид збор: Именка, машки род
Голем свеќник што виси среде црква.
Англиски: candelabra
Примери:
Вечерта светеше полилејот во црквата и повикуваа за Велигден.

полноќница повеќе

мн. полноќници
Вид збор: Именка, женски род
Полноќна црковна служба, полноќна литургија.
Англиски: midnight mass

помазание повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Црковен обред во кој се мачка со миро во вид на крст; при крстење, пред смрт, при крунисување и сл.
Англиски: unction
Примери:
Извршил помазание над покојникот.

помазаник повеќе

Види и: помазание (ср.)
мн. помазаници
Вид збор: Именка, машки род
Тој над кој е извршено помазание.

поменик повеќе

мн. поменици
Вид збор: Именка, машки род
Список на умрени што се спомнуваат при обред.
Примери:
Манастирски поменик.

поп повеќе

мн. попови
Вид збор: Именка, машки род
православен свештеник
Англиски: pastor Албански: prift
Примери:
Попот влезе во олтарот, тури темјан во кадилницита.
Вид: свештеник (м.)

поповски повеќе

поповскиот
Вид збор: Придавка
Што се однесува на поп.
Примери:
Поповска служба.
Слично со: попов (прид.)

поповство повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
поповска служба

попопи повеќе

Види и: запопи (св.)
попопат
Вид збор: Глагол, свршен
запопи

попски повеќе

попскиот
Вид збор: Придавка
Што се однесува, што е својствен на поп.
Примери:
Попско училиште.
Слично со: поповски (прид.)

попство повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
поповска служба
Албански: shërbim prifti
поповска професија
Англиски: priesthood Албански: profesion prifti, priftëri

попува повеќе

Види и: поп (м.)
попуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Врши свештеничка должност.
Албански: predikim
Примери:
Тој попуваше во нивните села.

попцала повеќе

Види и: пцала (несв.)
попцалаат
Вид збор: Глагол, свршен
Пцала малку, некое време во црква.

попштина повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
поповштина

посвети повеќе

посветат
Вид збор: Глагол, свршен
Изврши црковен обред на осветување.
Англиски: consecrate Албански: shenjtëroj
(се посвети) Стане светец.
Албански: shenjtërohet

поскура повеќе

мн. поскури
Вид збор: Именка, женски род
Обредно лепче од квасено пресно тесто, симбол на Телото Христово, што служи за причестување во православната црква.
Англиски: altar bread
Примери:
Со поскура и со шише вино одевме да се причестиме.
Слично со: нафора (ж.)

поскурник повеќе

мн. поскурници
Вид збор: Именка, машки род
Дрвен печат со крст што се втиснува на поскура.

послание повеќе

мн. посланија
Вид збор: Именка, среден род
Апостолско писмо во Новиот завет.
Англиски: epistle Албански: letër Apostuj në Testamentin e ri
Примери:
Апостолско послание.

послушник повеќе

мн. послушници
Вид збор: Именка, машки род
Подготвителен степен пред стапување во монашки ред; лице што се подготвува да даде завет и да стане монах.
Албански: shërbëtor

посник повеќе

мн. посници
Вид збор: Именка, машки род
Човек што се осамил и се предал на пост и молитва.
Албански: agjërues
Слично со: испосник (м.)
(обично во мн.) Посни денови.
Албански: ditë agjërimi

посница повеќе

Види и: посник (м.)
мн. посници
Вид збор: Именка, женски род
посник
Албански: agjëruese
Ќелија во која живее посник.
Албански: vendagjërimi

пост повеќе

мн. пости
Вид збор: Именка, машки род
Воздржување на верниците од мрсни јадења во определени денови.
Англиски: fast Албански: agjëron
Примери:
Последните години ги поминаа во пост и молитва.
Слично со: гладување (ср.)

постриг повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Црковен обред - потстрижување на косата на оној што се закалуѓерува, замонашува.
Англиски: tonsure

постриже повеќе

Види и: стриже (несв.)
пострижат
Вид збор: Глагол, свршен
Изврши црковен обред пострижување на косата на оној што се закалуѓерува; изврши постриг.
Албански: qethë
Слично со: замонаши (св.)
(се постриже) се закалуѓери, се замонаши
Албански: murgohem

потир повеќе

мн. потири
Вид збор: Именка, машки род
Обредна метална чаша за причест.
Англиски: chalice

потстриг повеќе

мн. потсризи
Вид збор: Именка, машки род
постриг
Албански: qethje

потстриже повеќе

потстрижат
Вид збор: Глагол, свршен
Воведе некого во ред на црковни лица.
Албански: vendos rend
Примери:
Наума го потстригоа, името му го изменија во Инокентие.
(се потстриже) Влезе во монашки ред.
Албански: hyn në rendin murgesh
Примери:
Трајан се потстрижа во Лесновскиот манастир.
Слично со: замонаши (св.)

похристијани повеќе

похристијанат
Вид збор: Глагол, свршен
Направи некого христијанин.
Англиски: christianize Албански: krishtianizoj
Примери:
Тој го похристијанил целото село.
(се похристијани) Стане христијанин
Англиски: christianize Албански: krishtianizoj

правоверец повеќе

мн. правоверци
Вид збор: Именка, машки род
Тој што припаѓа на вера за која смета дека е права, вистинска.
Англиски: orthodox Албански: besimtar
Примери:
Сите правоверници беа во црквата и се молеа.
Спротивно од: кривоверец (м.)

првосвештеник повеќе

мн првосвештеници
Вид збор: Именка, машки род
Духовно лице, свештеник со највисок чин.
Англиски: archpriest Албански: kryeprift
Примери:
Го подготвуваа за првосвештеник.

прегрешение повеќе

мн. прегрешенија
Вид збор: Именка, среден род
Правење грев, прекршување на божјите заповеди.
Англиски: sin
Примери:
Во разни прегрешенија мудроста нѐ збудалува.

прегреши повеќе

прегрешат
Вид збор: Глагол, свршен
Стори грев, направи прегрешение.
Англиски: sin
Примери:
Што толку ти прегрешив, Господи, та ме награди со таква казна.

презвитер повеќе

мн. презвитери
Вид збор: Именка, машки род
Свештено лице; во ранохристијанска црква - црковен службеник, световно лице избрано од верската заедница.
Англиски: presbyter
Слично со: свештеник (м.)

прелее повеќе

прелеат
Вид збор: Глагол, свршен
Полие накрсно со вино и масло.
Англиски: dowse Албански: stërpik
Примери:
Попот ја прелеа погачата со вино.

прелест повеќе

мн. прелести
Вид збор: Именка, женски род
Состојба на духот кога човекот мисли дека реално општи со ангелите или со светците, дека е удостоен да прави чуда, кога ја прифаќа измамата како реална слика во контраст со здравиот разум.
Англиски: bliss Албански: mashtrim

Преображение повеќе

Вид збор: Именка, среден род
Христијански празник што се празнува на 19 август.
Англиски: Transfiguration
Примери:
Бев поканет од старешинството на Гупешкиот манастир по повод денот Преображение Христово.
Вид: празник (м.)

преосвештен повеќе

преосвештениот
Вид збор: Придавка
Епитет за епископ.
Примери:
Преосвештениот епископ.

преосвештенство повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Обично со заменски придавки ваше, негово, нивно - титулирање на епископ.
Примери:
Ваше преосвештенство.

преподобен повеќе

преподобниот
Вид збор: Придавка
Додавка кон името на видни духовници, т.н. свети монаси.
Англиски: venerable
Примери:
Преподобен Наум Охридски - Чудотворец.

Преполовение повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Преполовение - Руса Среда е подвижен празник што зависи од Велигден и паѓа во средината меѓу Велигден и Духовден но секогаш во среда.
Вид: празник (м.)

пресвет повеќе

пресвети
Вид збор: Придавка
Епитет кон зборовите што означуваат божество или религиозен култ.
Англиски: Holy
Примери:
Пресвета Богородица

пресветол повеќе

Види и: пресвет (прид.)
Вид збор: Придавка
пресвети
Англиски: Holy

престол повеќе

мн. престоли
Вид збор: Именка, машки род
Во православната црква - висока четириаголна маса насреде олтарот.
Албански: tavolinë në mes altarit

пречист повеќе

пречисти
Вид збор: Придавка
Пречиста - епитет и друго име за Богородица.
Англиски: meticulous
Примери:
Пречиста Богородица

припрата повеќе

мн. припрати
Вид збор: Именка, женски род
Предворие пред црква.
Англиски: narthex
Слично со: нартекс (м.)

прислужник повеќе

мн. прислужници
Вид збор: Именка, машки род
Слуга во црква или манастир.
Англиски: servant Албански: kishtar

причесна повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
Вино и парченце поскура што им се дава на христијанските верници при обред на причестување, како симбол на телото на Исус Христос и последната вечера со апостолите.
Англиски: Holy Communion

причести повеќе

причестат
Вид збор: Глагол, свршен
Изврши обред на причесна, даде причесна, леб и вино во христијанската религија.
Албански: kungoj
Примери:
Попот секоја година на Велигден ги причестуваше селаните.
(се причести) Прими причесна.
Албански: kungoj
Примери:
Вдовицата се исповеда и се причести.

пришествие повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Обично во изразот; второ пришествие, второ доаѓање на Исус Христос на земјата.

пролог повеќе

мн. пролози
Вид збор: Именка, машки род
Зборник од кратки житија на светци.
Англиски: prologue Албански: prolog, përmbledhje

проскомидија повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
Дел од црковната литургија во која свештеникот ги приготвува на жртвеникот своите дарови (квасен леб и црвено вино) за да ги освети.
Албански: pjesë e liturgjis kishtare

проскура повеќе

Види и: поскура (ж.)
мн. проскури
Вид збор: Именка, женски род
поскура

просфора повеќе

Види и: поскура (ж.)
мн. просфори
Вид збор: Именка, женски род
поскура

противхристијански повеќе

противхристијанскиот
Вид збор: Придавка
Што е спротивен на христијанството.
Англиски: antichristian

протоѓакон повеќе

мн. протоѓакони
Вид збор: Именка, машки род
Прв, постар главен ѓакон во епархијата, особено при катедрален или соборен храм, едно од најглавните лица при служењето на епископите.
Англиски: protodeacon

протојереј повеќе

мн. протојереи
Вид збор: Именка, машки род
Постар свештеник по чин.
Англиски: archpriest
Слично со: ставрофор (м.) , протопрезвитер (м.)

протопрезвитер повеќе

Види и: презвитер (м.)
мн. протопрезвитери
Вид збор: Именка, машки род
Постар свештеник по чин.
Англиски: archpriest

Прочка повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
Народен назив за празникот спроти почетокот на велигденските пости на кој помладите бараат прошка од постарите, ден кога луѓето меѓусебно си ги простуваат грешките.

псала повеќе

псалаат
Вид збор: Глагол, несвршен
Пее во црква.

псалм повеќе

мн. псалми
Вид збор: Именка, машки род
Песни на Старозаветната црква, врвен израз на религиозните чувства.
Англиски: psalm
Примери:
Давидови псалми.

псалтика повеќе

мн. псалтики
Вид збор: Именка, женски род
Книга со црковни песни и ноти.

псалтир повеќе

мн. псалтири
Вид збор: Именка, машки род
Свештена богослужбена книга во која се собрани псалмите од Библијата.
Англиски: psalter Албански: psalter, libër psalmesh

пупале повеќе

мн. пупалиња
Вид збор: Именка, среден род
Вид на малечко обредно лепче.

пупка повеќе

мн. пупки
Вид збор: Именка, женски род
Мало округло обредно лепче, обично за раздавање на гробишта.
Албански: lloj buke
Примери:
Испече пупки за раздавање.
Слично со: пупале (ср.)

путир повеќе

мн. путири
Вид збор: Именка, машки род
Златна или сребрена чаша за вино кое им се дава при православниот обред на причестување.
Англиски: chalice
Примери:
сребрен путир

пцала повеќе

пцалаат
Вид збор: Глагол, несвршен
Пее во црква.
Албански: të kënduarit psalë
Слично со: псала (несв.)

пцалт повеќе

мн. пцалтови
Вид збор: Именка, машки род
Тој што пцала, црковен пејач.
Англиски: church singer

пченица повеќе

(едн.) пченицата
Вид збор: Именка, женски род
Обредно јадење приготвено од варено јадење.
Англиски: wheat Албански: lloj haje me grurë
Примери:
Жените раздаваа пченица за покојникот.
а - б - в - г - д - ѓ - е - ж - з - ѕ - и - ј - к - л - м - н - о - п - р - с - т - у - ф - х - ц - ч